9 najlepszych książek, 4 najgorsze i manga w bonusie, czyli część druga podsumowania 2018 roku

Dzisiaj mam dla Was to, co misie lubią najbardziej, czyli przegląd najlepszych książek, jakie udało mi się w minionym roku przeczytać. A żeby nie było tak słodko, mam też cztery najgorsze książki. Kolejność jest przypadkowa.

Naszykowałam też dla Was bonus w postaci najlepszej mangowej serii, jaka trafiła mi się od lat. No dobrze, może "od lat" to sformułowanie trochę na wyrost, ale od czasu Sagi Winlandzkiej, którą czytałam jakieś dwa czy trzy lata temu, niczym się tak nie zachłysnęłam, jak właśnie niżej zaprezentowaną serią.

Zanim jednak do tego dojdziemy, zacznijmy od książek.

Najlepsze książki 2018

...które chyba dla nikogo, kto do mnie zagląda, nie będą zaskoczeniem

Silmarilion

J.R.R. Tolkien

Monumentalne dzieło, które określiłabym jako mitologię Sródziemia (chociaż słowo "biblia" też da radę). Nie jest to lektura łatwa, ponieważ w gąszczu nazw, podobnych do siebie imion i ogromnej ilości powiązań między bohaterami bardzo łatwo jest się pogubić. Silmarilion był dla mnie jednym, wielkim, brakującym elementem układanki do historii znanej mi z Hobbita i Władcy Pierścieni. Można to sobie zwizualizować tak: te dwie ostatnie książki to drzewo, które widzimy, ale Silmarilion jest korzeniami.

Przeczytaj: Silmarilion

Wojna i pokój

Lew Tołstoj

Do klasyki niby przekonałam się już wcześniej, ale dopiero Lew Tołstoj pokazał mi, że można ją pokochać jak każdą inną książkę i cierpieć po niej na tak zwanego książkowego kaca. Wojna i pokój to niesamowita, wielowątkowa rosyjska epopeja narodowa. Jednak oprócz tego, że jest to imponujące dzieło historyczne, jest to też pasjonująca opowieść o ludziach. Tołstoj jak mało kto potrafi o nich opowiadać, a bohaterowie literaccy, których tu przedstawił, są tak bardzo z krwi i kości, jak w rzadko której książce.

Przeczytaj: Wojna i pokój

Narzeczona księcia

William Goldman

Cudowny, literacki dowcip, i przy okazji bardzo sympatyczna, humorystyczna powieść. To nie jest żaden romans ani młodzieżówka, jak można stwierdzić po okładce, lecz pastisz powieści przygodowych i fantasy, a przy okazji klasyczna, awanturnicza powieść i historia romantyczna w jednym. Jeśli lubicie książki Pratchetta, absurd i narrację prowadzoną półżartem, półserio, to Narzeczona księcia może do Was trafić. To specyficzny typ humoru i jestem świadoma, że nie spodoba się każdemu. Tutaj wszystko niby jest na poważnie, ale jednak nie jest, a Goldman wyolbrzymia i przejaskrawia każde wydarzenie i każdego bohatera do granic możliwości. I rada ode mnie: jeśli chcecie wiedzieć, o co chodzi z tym żartem, sprawdźcie to dopiero po przeczytaniu książki. W ogóle nie szukajcie o niej żadnych informacji wcześniej. 

Przeczytaj: Narzeczona księcia

Hyperion i Upadek Hyperiona

Dan Simmons

Czymże byłoby zestawienie najlepszych książek bez Dana Simmonsa i jego rewelacyjnego Hyperiona? Jestem absolutnie zachwycona jego twórczością: tym, jak fenomenalnie buduje klimat, jak cudowny mix gatunkowy stworzył w jednej książce, jak świetnie pisze. Hyperion to powieść szkatułkowa, w której poznajemy opowieści Pielgrzymów w drodze do Dzierzby. I każda z tych opowieści z powodzeniem mogłaby tworzyć odrębną, fantastyczną powieść. Jest tam historia o podróży księdza z wątpliwościami dotyczącymi własnej wiary, opowieść o epickich bitwach w kosmosie czy etycznych dylematach związanych z Abrahamem. Jest historia o wiecznie pijanym poecie, trochę o wartości literatury, a nawet sensacyjny pościg za podejrzanym mordercą. Właściwym pytaniem byłoby: czego tu nie ma? A Dan Simmons tak świetnie to wszystko łączy...! CUDO. 

Hyperion jest też książką, która ostatecznie przekonała mnie do książek science-fiction. Polecam gorąco na początek przygody z tym gatunkiem.

Przeczytaj: Hyperion

Pejzaż w kolorze sepii

Kazuo Ishiguro

Kazuo Ishiguro to jedno z moich tegorocznych odkryć. W ubiegłym roku czytałam dwie jego powieści i choć obie niezwykle mi się podobały, tak lekką przewagę ma Pejzaż w kolorze sepii i to właśnie tę książkę tu zamieszczam (ale po piętach depczą jej Okruchy dnia). Gdybym miała w jednym zdaniu opisać, o czym właściwie jest Pejzaż w kolorze sepii, powiedziałabym, że jest to powieść o wspomnieniach i różnym ich postrzeganiu. W Pejzażu bowiem nie wiadomo, co jest prawdą, a co jedynie ułudą, a autor jednym zdaniem potrafi odwrócić sens całej powieści. Ton książki jest bardzo formalny, grzeczny, nic nie jest powiedziane wprost i wiele trzeba czytać między wierszami. Siła tej książki tkwi w jej niejednoznaczności, bo bez niej byłaby to niewyróżniająca się obyczajówka z historycznym tłem.

Przeczytaj: Pejzaż w kolorze sepii

Wyprawa czarownic

Terry Pratchett

Uwielbiam Pratchetta i to na tym autorze się wychowałam. Wiele jego książek czytałam już wcześniej, ale od przeszło roku powolutku wyczytuje wszystko po raz drugi. W tym roku za wiele ze Świata Dysku nie przeczytałam, ale spośród tych kilku książek wyróżniam Wyprawę Czarownic. Raz, że mamy tam wspaniałe wiedźmie trio, dwa, że jest świetna zabawa znanymi nam bajkami, trzy, że jest to opowieść o sile opowieści. No i ten humor! Pratchett zawsze bawi, ale tym razem wyjątkowo.

Zatracenie

Osamu Dazai

W Japonii Osamu Dazai jest jednym z najwyżej cenionych pisarzy swojego pokolenia. Zatracenie natomiast... widzicie, miałam napisać Wam o tej książce wpis, ale do tej pory ciężko znaleźć mi słowa. Tę powieść można interpretować na wiele różnych sposobów i wciąż zastanawia mnie, która z nich jest słuszna. Zatracenie to powieść niezwykle pesymistyczna z dwóch powodów: pierwszym z nich jest sama treść, która opowiada o człowieku wyobcowanym, samotnym, noszącym wiele masek, takim, który nie potrafi odnaleźć się w społeczeństwie, a drugim fakt, że po jej publikacji autor popełnił samobójstwo. Bohatera książki można traktować jako alter ego autora i jego pożegnanie z życiem. Smutna, smutna powieść, ale jedna z tych, o których zapomnieć trudno. 

Lewa ręka ciemności

Ursula LeGuin

Ursula załapała się do tego zestawienia ledwo, ledwo, ponieważ Sześć światów Hain skończyłam czytać dzień przed końcem roku. I pierwotnie miałam wyróżnić cały zbiór, ale ostatecznie zdecydowałam się nagrodzić tylko jedną książkę, która zrobiła na mnie największe wrażenie, czyli Lewą rękę ciemności. W książce czytamy o społeczeństwie hermafrodytów. Ich płeć objawia się tylko w okresie godowym co 26 dni, w tak zwanym okresie kemmeru. W kemmerze płeć nie jest uwarunkowana —  każdy może stać się zarówno kobietą, jak i mężczyzną. LeGuin zakwestionowała podział na rzeczy męskie i kobiece, na tych, którzy są silniejsi i słabsi, lepsi i gorsi, gwałceni i będący gwałcicielami. Męskość została zrównana kobiecości — a raczej takiego rozróżnienia po prostu nie ma. Lewa ręka ciemności to też przepiękna opowieść o miłości, bardzo ulotna i tak bardzo niebezpośrednia, jak tylko można. Rewelacyjna książka, filozoficzna, dojrzała... piękna. Najlepsza rzecz od Ursuli, jaka do tej pory wpadła mi w ręce.

Archiwum Burzowego Światła

Brandon Sanderson

W poprzedniej części podsumowania pisałam Wam, że powtarzałam czytanie dwóch pierwszych tomów ABŚ, a potem doprawiłam trzecim, nie mogłabym więc Sandersona w tym zestawieniu nie zamieścić. Co prawda Dawca Przysięgi obniżył poziom, ale całościowo to dalej cud, miód i orzeszki.

Przeczytaj: Droga Królów, Słowa Światłości, Dawca Przysięgi

BONUS: Najlepsza mangowa seria

Pluto

Osamu Tezuka, Naoki Urasawa

Jeśli lubicie czytać science-fiction, w którym stawia się pytania o naturę i granice człowieczeństwa, to ta seria dla Was. Akcja mangi osadzona jest w futurystycznym świecie, w którym roboty żyją obok nas i mają swoje prawa czy społeczności. Technologia jest tak zaawansowana, że ciężko odróżnić robota od człowieka, nie tylko z wyglądu, lecz także w sferze uczuć. Roboty kochają, cierpią, tęsknią... ogranicza je jednak znane nam prawo robotyki mówiące o tym, że nie mogą zabijać ludzi.  Nie mogą także kłamać. Sytuacja się komplikuje, kiedy ktoś nagle zabija znanego i kochanego na całym świecie robota Mount Blanca, przewodnika górskiego, który jest niemalże bohaterem narodowym. Zaraz potem ginie sympatyzujący z robotami człowiek, walczący o prawa robotów. Podejrzenia za obie te zbrodnie padają na... robota. 

Pluto powstał na podstawie dzieła Osamu Tezuki (uznawanego za ojca mangi) o tytule Astro Boy – Atom Żelaznoręki. Za "remake" wziął się Naoki Urasawa, aczkolwiek słowo remake biorę w cudzysłów, ponieważ Pluto nie jest odświeżoną wersją dzieła Tezuki, lecz czymś nowym, co na niej bazowało. Bohaterem mangi nie jest Atom, lecz postacie poboczne. Oprócz pytań o człowieczeństwo i dojrzałej historii Pluto oferuje też wartką akcję i bardzo ciekawą, wciągającą zagadkę związaną z tymi morderstwami. Świetne science-fiction, mocno poruszające, takie, gdzie autentycznie martwimy się o los bohaterów i, mimo że to tylko 8 tomów, niezwykle się do nich przywiązujemy. Nie czytałam Atoma Żelaznorękiego, więc nie mam spojrzenia na całość, ale po przeczytaniu Pluto chciałabym nadrobić wszystkie dzieła Osamu Tezuki i zostałam fanką. Urasawę znam z innej jego serii kryminalno-detektywistycznej, tj. Monstera, ale Pluto jest o kilka poziomów wyżej. 

Najgorsze książki 2018

Szkarłatny kwiat kamelii

Antoni Ferdynand Ossendowski

Książka, która niesamowicie mnie sfrustrowała i w pełni zasługuje na miano najgorszej tego roku. Jest to zbiór opowiadań o Japonii i jedno z najwcześniejszych świadectw o tym kraju. Większość historii ociera o banał lub nie ma absolutnie żadnej puenty. Kompletnie nie trafił do mnie też styl Ossendowskiego. Próbował on budować bardzo ładne, poetyckie zdania, które wyszły strasznie patetycznie, co w połączeniu z brakiem sensu niektórych historii czy wspomnianych banałów wywiera bardzo złe wrażenie. Nie polecam, chyba że jako ciekawostkę.

Przeczytaj: Szkarłatny kwiat kamelii

Cień rycerza

Sebastien de Castell

Kontynuacja Ostrza Zdrajcy, czyli bardzo fajnie zapowiadającej się serii, będącej wariacją na temat muszkieterów. W Cieniu Rycerza autor jednak ostro przesadził i wyszła mu książka o cierpieniu. Myślicie, że w Sparcie mieli ciężko? W porównaniu z Cieniem Rycerza mieli tam wakacje. Bardzo mi przykro, że tom drugi okazał się takim niewypałem, a wcale nie zapowiada się, żeby dalej miało być lepiej. Autor zrezygnował z humoru i autoironii na rzecz wszechobecnego patosu. Jego bohaterowie mogliby zostać poćwiartowani, a i tak by przeżyli, przy czym nasz drogi autor-sadysta poćwiartuje ich z prawdziwą przyjemnością.

Przeczytaj: Cień Rycerza

Czarnoskrzydły

Ed McDonald

Dark, dark fantasy z niezwykle twardym głównym bohaterem, który czasem rzuca takimi tekstami, że Jason Statham mógłby się schować. Efekt jest podobny jak rola tego pana w Agentce — czyli parodia superagenta supernajemnika. Dodatkowo wprowadzono romans niczym z młodzieżówki, który zupełnie do klimatu książki nie pasuje. Oddajmy jednak honory, ponieważ jest to debiut, a niektóre pomysły były całkiem ciekawe.

Przeczytaj: Czarnoskrzydły

Kamienne Niebo

Nora K. Jemisin

W 2018 roku miałam pecha do kontynuacji serii. Największym rozczarowaniem jest zakończenie trylogii Pękniętej Ziemi, czyli właśnie Kamienne Niebo. Trylogia zaczęła się rewelacyjnie, ale z każdym kolejnym tomem była coraz słabsza. Nie wiem, co się zadziało w tym trzecim tomie, ale dla mnie był on napisany zupełnie bez serca i pomysłu na ciekawsze zaprezentowanie treści, byle tylko serię zamknąć. Niby wszystkie wątki zostały wyjaśnione, niby tyle się działo i zakończenie takie zgrabne, ale całość wyszła nużąco i bez polotu. Szkoda. 

Przeczytaj: Kamienne Niebo